Cách đây tròn 60 năm, đúng thời khắc giao thừa Tết Tân Sửu 1961, qua làn sóng Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam, Bác Hồ chúc Tết đồng bào cả nước. Thư chúc Tết của Người không chỉ là đường hướng của cách mạng Việt Nam, mà còn cổ vũ, động viên đồng bào, chiến sĩ cả nước đoàn kết, hăng hái thi đua lao động sản xuất, đấu tranh thống nhất nước nhà.
Mở đầu thư chúc Tết Tân Sửu 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Năm mới đang mở ra trước mắt chúng ta một quang cảnh vô cùng mới mẻ, huy hoàng”. Đồng thời, Người nhận định phong trào cách mạng thế giới chống đế quốc, thực dân, giành tự do độc lập đang trên đà phát triển mạnh mẽ; các nước anh em giành được những thắng lợi lớn trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Đối với cách mạng Việt Nam, Người nói: “Ở miền Bắc ta, toàn Đảng, toàn dân đang hăng hái thi đua hoàn thành tốt kế hoạch năm 1961, làm đà tốt cho kế hoạch 5 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho miền Bắc ta ngày càng giàu mạnh, tươi vui”; “Ở miền Nam, đang đoàn kết chặt chẽ, anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm, tiến lên giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị dã man”. Vì vậy, Người kêu gọi: “Toàn dân ta đoàn kết đấu tranh thì chúng ta nhất định xây dựng thành công một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”. Cuối cùng, Người khái quát bằng những vần thơ:
Mừng năm mới, mừng Xuân mới,
Mừng Việt Nam, mừng thế giới,
Đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh,
Kế hoạch năm năm thêm phấn khởi.
Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!
Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!
Chúc hòa bình thống nhất thành công!
Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!
Thư chúc Tết Tân Sửu 1961 của Bác Hồ đã thể hiện một cách ngắn gọn, sinh động, dễ nhớ, dễ hiểu những nội dung cơ bản, cốt lõi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, vừa được tổ chức vào tháng 9/1960. Đại hội đã đánh giá từ sau Hiệp định Giơnevơ năm 1954, dưới sự lãnh đạo của Đảng, miền Bắc đang tiến những bước vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, tǎng cường lực lượng về mọi mặt, trở thành thành trì của cách mạng cả nước. Trong khi đó, đế quốc Mỹ và bọn Ngô Đình Diệm dựng lên ở miền Nam một chính quyền độc tài và hiếu chiến, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của đế quốc Mỹ. Sự nghiệp thống nhất nước nhà của nhân dân ta đang bị chúng cản trở và phá hoại. Từ tình hình trên, Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng nêu rõ: “Cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện tại có hai nhiệm vụ chiến lược: Một là, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Hai là, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bọn tay sai, thực hiện thống nhất nước nhà, hoàn thành độc lập và dân chủ trong cả nước. Hai nhiệm vụ chiến lược ấy có quan hệ mật thiết với nhau và có tác dụng thúc đẩy lẫn nhau”.
Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng cũng khẳng định: “Chế độ thực dân và nửa phong kiến ở miền Nam là trở lực ngăn cản sự nghiệp hòa bình, thống nhất của dân tộc ta, là nguồn gốc của mọi nỗi đau đớn, khổ cực của đồng bào ta ở miền Nam. Nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam là: giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc và người cày có ruộng, góp phần xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”; “Phong trào cách mạng ở miền Nam có một vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp thống nhất nước nhà. Đi đôi với việc ra sức xây dựng miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, nhân dân ta cần ra sức giữ vững và phát triển lực lượng cách mạng ở miền Nam tạo những điều kiện thuận lợi cho việc hòa bình thống nhất nước nhà”. Đối với cách mạng miền Bắc, Nghị quyết nêu: “Trên cơ sở những thành tựu to lớn về cải tạo và phát triển kinh tế, phát triển văn hóa đã giành được, căn cứ vào đường lối chung do Đại hội toàn quốc lần thứ III của Đảng đã thông qua, Ban Chấp hành Trung ương có nhiệm vụ định ra kế hoạch 5 nǎm lần thứ nhất (1961 - 1965) nhằm mục tiêu phấn đấu xây dựng bước đầu cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, thực hiện một bước công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa và hoàn thành công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa, tiếp tục đưa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, như: Hội nghị lần thứ tư tháng 4/1961 bàn về xây dựng Đảng; Hội nghị lần thứ năm tháng 7/1961 bàn về phát triển nông nghiệp; Hội nghị lần thứ bảy tháng 3/1962 bàn về phát triển công nghiệp; Hội nghị lần thứ tám tháng 4/1963 bàn về kế hoạch nhà nước; Hội nghị lần thứ mười tháng 12/1964 bàn về lưu thông phân phối, giá cả... Trong quá trình thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, nhiều cuộc vận động và phong trào thi đua được thực hiện sôi nổi ở các ngành và các địa phương. Trong nông nghiệp có phong trào thi đua theo gương của Hợp tác xã Đại Phong (Quảng Bình); trong công nghiệp có phong trào thi đua với Nhà máy cơ khí Duyên Hải (Hải Phòng); trong tiểu thủ công nghiệp có phong trào thi đua với Hợp tác xã Thành Công (Thanh Hóa); trong giáo dục có phong trào thi đua học tập Trường cấp II Bắc Lý (Hà Nam); trong quân đội có phong trào thi đua “Ba nhất”... Đặc biệt, phong trào “Mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp lại cho đồng bào miền Nam ruột thịt” theo Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hội nghị chính trị đặc biệt tháng 3/1964 đã làm tăng thêm không khí phấn khởi, hăng hái vươn lên hoàn thành kế hoạch 5 năm (1961 - 1965).
Đối với cách mạng miền Nam, tháng 1/1961, Bộ Chính trị đã họp bàn và đề ra phương hướng, nhiệm vụ trước mắt; quyết định đẩy mạnh đấu tranh vũ trang lên song song với đấu tranh chính trị, tiến công địch cả 2 mặt chính trị và quân sự. Ngày 15/2/1961, các lực lượng vũ trang cách mạng được thống nhất thành Quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Ngày 16/2/1962, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam Đại hội lần thứ nhất, bầu ra Ủy ban Trung ương chính thức của Mặt trận. Tháng 11/1964, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tổ chức Đại hội lần thứ II, nhằm động viên nhân dân miền Nam dốc toàn lực, thực hiện đến cùng cuộc kháng chiến toàn diện và trường kỳ chống đế quốc Mỹ xâm lược và bè lũ tay sai bán nước, tiến lên giành thắng lợi to lớn hơn nữa. Dưới ngọn cờ đoàn kết cứu nước của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam do Đảng lãnh đạo, cách mạng miền Nam đã giữ vững và phát triển mạnh mẽ. Phong trào đấu tranh sôi sục của nhân dân miền Nam đã đẩy nhanh cuộc khủng hoảng và nguy cơ sự sụp đổ trong ngụy quyền Sài Gòn; đồng thời làm thất bại hoàn toàn “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ ở miền Nam vào năm 1965.
Như vậy, năm Tân Sửu 1961 có ý nghĩa rất quan trọng, mở đầu thực hiện kế hoạch 5 năm (1961 - 1965) và thể hiện quyết tâm cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn:
Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!
Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!
Chúc hòa bình thống nhất thành công!
Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!
