Tài liệu hỏi đáp về nội dung chương trình xây dựng nông thôn mới
Câu hỏi 1: Xây dựng nông thôn mới có phải là chương trình hoàn toàn mới so với các chương trình đã và đang triển khai ở nông thôn hay không?
Trả lời: Trong thời gian qua Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đầu tư cho phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn, nâng cao đời sống nông dân thông qua các chương trình như: xây dựng giao thông, thủy lợi, hệ thống điện, trường học, trạm y tế, triển khai thực hiện chương trình xoá nhà tạm, chương trình xoá đói giảm nghèo, phát động phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, xây dựng gia đình, ấp, xã văn hoá, …
Nội dung của chương trình xây dựng nông thôn mới đang triển khai hiện nay cũng bao gồm các nội dung trên. Sự khác biệt ở đây là chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai đồng bộ, lồng ghép nhiều chương trình đang triển khai ở nông thôn và được triển khai ở tất cả các xã, được xây dựng theo tiêu chí chung (19 tiêu chí). Do đó gọi là chương trình xây dựng nông thôn mới nhưng không phải mới hoàn toàn mà nó được kế thừa, lồng ghép các chương trình đã và đang triển khai thực hiện trên địa bàn nông thôn nhằm đạt các tiêu chí xã nông thôn mới.
Câu hỏi 2: Mục tiêu của chương trình xây dựng nông thôn mới là gì?
Trả lời: Mục tiêu của chương trình là xây dựng xã có kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao; nông thôn phát triển theo quy hoạch, có kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ; dân trí được nâng cao, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát huy; an ninh tốt, quản lý dân chủ; chất lượng hệ thống chính trị được nâng cao.
Câu hỏi 3: Những nguyên tắc triển khai thực hiện chương trình là gì?
Trả lời: Việc thực hiện chương trình phải tuân thủ các nguyên tắc:
- Các nội dung, hoạt động phải hướng tới thực hiện 19 tiêu chí về xã nông thôn mới.
- Phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư địa phương là chính, Nhà nước đóng vai trò định hướng, ban hành các tiêu chí, quy chuẩn, chính sách, cơ chế hỗ trợ, đào tạo cán bộ và hướng dẫn thực hiện. Các hoạt động cụ thể do chính cộng đồng người dân ở ấp, xã bàn bạc dân chủ để quyết định và tổ chức thực hiện.
- Kế thừa và lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án khác đang triển khai trên địa bàn nông thôn.
- Phải gắn với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, có quy hoạch và cơ chế đảm bảo thực hiện các quy hoạch đã được phê duyệt.
- Công khai, minh bạch về quản lý, sử dụng các nguồn lực; tăng cường phân cấp, trao quyền cho cấp xã quản lý và tổ chức thực hiện các công trình, dự án của Chương trình; phát huy vai trò làm chủ của người dân và cộng đồng, thực hiện dân chủ cơ sở trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và giám sát, đánh giá.
- Xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; cấp ủy đảng, chính quyền đóng vai trò chỉ đạo, điều hành quá trình xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch và tổ chức thực hiện. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, xã hội vận động nhân dân tham gia.
- Xây dựng nông thôn mới là công việc khó khăn lâu dài do đó cần phải quyết tâm, kiên trì, không gượng ép, không chạy theo phong trào; khẩn trương nhưng không nóng vội, phải đảm bảo cả về tiến độ và chất lượng trong lập quy hoạch, đề án và xây dựng các công trình hạ tầng. Sự chủ động, linh hoạt trong trong chỉ đạo điều hành ở cấp huyện, xã có vai trò rất quan trọng trong thực hiện chương trình.
Câu hỏi 4: Nói xây dựng nông thôn mới theo bộ tiêu chí, vậy bộ tiêu chí gồm những tiêu chí nào ?
Trả lời: Căn cứ Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới và điều kiện cụ thể của địa phương, UBND Tỉnh đã ban hành Quyết định số: 484/QĐ-UBND.HC ngày 18 tháng 06 năm 2010 về việc ban hành Bộ Tiêu chí nông thôn mới tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, (điều chỉnh Tiêu chí Giao thông theo Quyết định số 661/QĐ-UBND-HC ngày 02/8/2011) gồm 19 tiêu chí:
Tiêu chí 1: Quy hoạch và phát triển theo quy hoạch
- Quy hoạch tổng thể với nội dung bố trí sử dụng đất cho: bố trí dân cư và hạ tầng công cộng theo chuẩn nông thôn mới; sản xuất nông nghiệp, sản xuất công nghiệp - dịch vụ và hạ tầng phục vụ sản xuất kèm theo.
- Quy hoạch chi tiết cho: Khu dân cư và hạ tầng công cộng khu dân cư (chủ yếu là trung tâm xã); Khu sản xuất nông nghiệp kèm hạ tầng cho khu này; Khu sản xuất công nghiệp - dịch vụ và hạ tầng kèm theo.
Tiêu chí 2: Giao thông
- Có 100% số km đường trục xã, liên xã được nhựa hoá hoặc bê tông hoá đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ GTVT (nền 6,5m, mặt 3,5m);
- Có từ 50% trở lên số km đường trục ấp, liên ấp, được cứng hoá đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ GTVT (nền 5,0m, mặt 3,5m);
- Có 100% số km đường ngõ xóm sạch và không lầy lội vào mùa mưa, trong đó có trên 30% được cứng hóa, (nền 4,0m, mặt 3,0m);
- Có từ 50% trở lên số km đường trục chính nội đồng được cứng hóa, xe cơ giới đi lại thuận tiện, (nền 4,0m, mặt 3,0m).
Tiêu chí 3: Thuỷ lợi
- Hệ thống thủy lợi cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất và phục vụ dân sinh;
- Có từ 45% trở lên số km kênh mương do xã quản lý được đảm bảo phục vụ tưới, tiêu, kiên cố hoá cống đập.
Tiêu chí 4: Điện
- Hệ thống điện đảm bảo yêu cầu kỹ thuật của ngành điện;
- Có từ 98% trở lên hộ dân sử dụng điện thường xuyên, an toàn từ các nguồn.
Tiêu chí 5: Trường học
Có từ 70% trở lên trường học các cấp: mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở có cơ sở vật chất đạt chuẩn Quốc gia.
Tiêu chí 6: Cơ sở vật chất văn hoá
- Nhà văn hóa và khu thể thao xã đạt chuẩn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch;
- Có 100% số ấp có nhà văn hóa và khu thể thao đạt quy định của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch.
Tiêu chí 7: Chợ nông thôn
Chợ đạt tiêu chuẩn của Bộ Xây dựng.
Tiêu chí 8: Bưu điện
- Có điểm phục vụ bưu chính viễn thông;
- Có Internet đến ấp.
Tiêu chí 9: Nhà ở dân cư
- Không có nhà tạm, dột nát;
- Có từ 70% trở lên số hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn của Bộ Xây dựng.
Tiêu chí 10: Thu nhập
Thu nhập bình quân đầu người/năm cao hơn hoặc bằng 1,3 lần so với mức bình quân chung của tỉnh.
Tiêu chí 11: Hộ nghèo
Tỷ lệ hộ nghèo từ 7% trở xuống.
Tiêu chí 12: Cơ cấu lao động
Tỷ lệ lao động trong độ tuổi làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp từ 35% trở xuống.
Tiêu chí 13: Hình thức tổ chức sản xuất
Có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã hoạt động có hiệu quả.
Tiêu chí 14: Giáo dục
- Đạt chuẩn phổ cập giáo dục trung học cơ sở;
- Có từ 80% trở lên học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, học nghề);
- Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt từ 20% trở lên.
Tiêu chí 15: Y tế
- Tỷ lệ người dân tham gia các hình thức bảo hiểm y tế đạt từ 20% trở lên;
- Y tế xã đạt chuẩn quốc gia.
Tiêu chí 16: Văn hoá
Xã có từ 70% số ấp trở lên đạt tiêu chuẩn làng văn hoá theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Tiêu chí 17: Môi trường
- Có từ 75% trở lên số hộ sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn Quốc gia;
- Các cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường;
- Không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động
phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp;
- Nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch;
- Chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định.
Tiêu chí 18: Hệ thống tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh
- Cán bộ xã đạt chuẩn;
- Có đủ các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở theo quy định;
- Đảng bộ, chính quyền xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”;
- Các tổ chức đoàn thể của xã đều đạt danh hiệu tiên tiến trở lên.
Tiêu chí 19: An ninh trật tự xã hội
An ninh, trật tự xã hội được giữ vững.
Câu hỏi 5: Để đạt được các tiêu chí nông thôn mới cần phải thực hiện rất nhiều nội dung và phải có nguồn khi phí lớn, vậy trong điều kiện nguồn lực có hạn liệu có thể triển khai đồng thời tất cả các nội dung được không ?
Trả lời: Trong bộ tiêu chí nông thôn mới ngoài tiêu chí về quy hoạch cần tập trung thực hiện trước thì các tiêu chí còn lại có thể chia làm 04 nhóm:
+ Nhóm 1: Các tiêu chí cần có nhiều vốn đầu tư mới có thể đạt như: Giao thông; thuỷ lợi; trường học; cơ sở vật chất văn hoá; ...;
+ Nhóm 2: Gồm các tiêu chí cần có chính sách hỗ trợ vốn đầu tư từ nhà nước vừa phải tích cực tuyên truyền vận động người dân nông thôn tham gia: nước sạch, nghĩa trang (tiêu chí môi trường); phát triển sản xuất nâng cao thu nhập; xóa đói giảm nghèo; chỉ tiêu tỷ lệ lao động qua đào tạo (tiêu chí giáo dục); y tế; điện.
+ Nhóm 3: Các tiêu chí không đòi hỏi phải có nhiều vốn đầu tư, nếu xã tập trung tuyên truyền, vận động cũng có thể đạt được như: nhà ở dân cư, hình thức tổ chức sản xuất; văn hoá; giáo dục (trừ đào tạo nghề); môi trường (trừ chỉ tiêu nước sạch, nghĩa trang).
+ Nhóm 4: Các tiêu chí đòi hỏi sự tập trung sự lãnh đạo điều hành của cấp uỷ đảng, chính quyền xã để sớm đạt nhằm lãnh đạo thực hiện tốt các tiêu chí còn lại, đó là nhóm tiêu chí về hệ thống chính trị (tiêu chí 18 và 19). Năng lực lãnh đạo của tổ chức đảng, điều hành của chính quyền, sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở là nhân tố hết sức quan trọng tạo nên sự thành công của chương trình.
Để đạt được các tiêu chí các xã cần đánh giá sát hiện trạng để xác định tiêu chí nào đạt, tiêu chí nào chưa đạt (đạt chỉ tiêu nào, chưa đạt chỉ tiêu nào) và nghiên cứu kỹ yêu cầu của từng chỉ tiêu trong các tiêu chí để có kế hoạch, lộ trình và giải pháp cho phù hợp. Cần tập trung tuyên truyền, vận động để thực hiện trước những tiêu chí đòi hỏi ít vốn đầu tư, những tiêu chí chủ yếu sử dụng nguồn lực cộng đồng, đồng thời lồng ghép các nguồn vốn để từng bước thực hiện những tiêu chí cần nhiều vốn đầu tư.
Câu hỏi 6. Trong giai đoạn 2011 - 2015 việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh ta chỉ thực hiện ở 30 xã điểm, có đúng vậy không ?
Trả lời: Chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai trên tất cả các xã trong tỉnh, tuy nhiên để tập trung chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm, trong giai đoạn 2011- 2015 tỉnh đã chọn ra 30 xã để triển khai trước sau đó nhân rộng cho các năm tiếp theo. Theo đó, đến năm 2015, các xã được chọn làm điểm cần tập trung lãnh đạo, ưu tiên lồng ghép các chương trình để đạt được các tiêu chí thuộc các nhóm: 4, 3, 2 và cơ bản đạt các tiêu chí nhóm 01. Cần xác định rõ xã được chọn làm điểm là để các cấp (tỉnh, huyện, xã), các ngành tập trung chỉ đạo, hỗ trợ, tập trung ưu tiên lồng ghép các nguồn vốn để đạt các tiêu chí nông thôn mới, tránh tình trạng cho rằng đây là xã điểm của tỉnh thì để tỉnh đầu tư từ nguồn vốn của trung ương và của tỉnh, trong khi các nguồn vốn của huyện hay vốn tỉnh phân cấp cho huyện lại không ưu tiên lồng ghép cho các xã này.
Nói ưu tiên triển khai ở các xã điểm không có nghĩa là các xã còn lại không triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, mà cùng với việc triển khai ở các xã điểm thì đồng thời triển khai trên tất cả các xã còn lại để đến năm 2015, các xã không phải là xã điểm đạt ít nhất 50% số tiêu chí xã nông thôn mới. Những xã này cần tập trung lãnh đạo, tuyên truyền, vận động để đạt các tiêu chí thuộc nhóm: 4, 3 và một số tiêu chí nhóm 2 hoặc nhóm 1 (nếu có điều kiện).
Câu hỏi 7: Để thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới thì cần phải huy động các nguồn lực như thế nào ?
Trả lời: Để thực hiện chương trình cần đa dạng hóa các nguồn vốn huy động;
- Lồng ghép các nguồn vốn của các chương trình, dự án hỗ trợ có mục tiêu trên địa bàn.
- Huy động tối đa nguồn lực của địa phương (tỉnh, huyện, xã).
- Huy động vốn đầu tư của doanh nghiệp.
- Các khoản đóng góp theo nguyên tắc tự nguyện của nhân dân trong xã cho từng dự án cụ thể, do Hội đồng nhân dân xã thông qua;
- Huy động các nguồn tài chính hợp pháp khác.
Tuỳ theo từng nội dung cụ thể mà tỷ lệ các nguồn vốn khác nhau. Có những nội dung đầu tư nguồn vốn từ ngân sách là chủ yếu, trong khi đó cũng có những nội dung đầu tư được thực hiện chủ yếu từ nguồn vốn huy động cộng đồng. Trong đó vốn huy động của cộng đồng rất quan trọng, nhất là trong xây dựng những công trình thiết yếu phục vụ cho sinh hoạt của cộng đồng, của từng hộ gia đình. Nếu xây dựng nông thôn mới mà chỉ chờ đợi sự hỗ trợ từ nhà nước để có tiền đến đâu làm đến đó thì không bao giờ thành công được.
Câu hỏi 8: Nguồn vốn từ ngân sách Trung ương hỗ trợ vào việc gì ?
Trả lời: Ngân sách Trung ương đầu tư cho:
- Công tác quy hoạch; làm đường đến trung tâm xã; xây dựng trụ sở xã, trường học, trạm y tế xã, nhà văn hóa xã đạt chuẩn; đào tạo kiến thức về xây dựng nông thôn mới cho cán bộ xã, ấp, hợp tác xã;
- Hỗ trợ một phần từ ngân sách trung ương cho xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt, thoát nước thải khu dân cư; đường ấp; giao thông nội đồng, kênh mương nội đồng; phát triển sản xuất và dịch vụ; nhà văn hóa và công trình thể thao ấp; hạ tầng các khu sản xuất tập trung, tiểu thủ công nghiệp, thủy sản.
Để phát huy hiệu quả cao nhất nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước các địa phương cần tích cực vận động, tìm thêm vốn đối ứng từ các nguồn khác.
Câu hỏi 9: Nói phát huy nội lực cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới cụ thể là như thế nào ?
Trả lời: Nội lực cộng đồng thể hiện trên các mặt:
- Công sức, tiền của do người dân và cộng đồng tự bỏ ra để chỉnh trang nơi ở của gia đình mình như: xây dựng, nâng cấp nhà ở; xây dựng đủ các công trình vệ sinh; cải tạo, bố trí lại các công trình phục vụ khu chăn nuôi hợp vệ sinh; cải tạo lại vườn ao để có thu nhập và cảnh quan đẹp; sửa sang cổng ngõ, tường rào ...
- Đầu tư cho sản xuất ngoài đồng ruộng hoặc cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ để có thu nhập cao.
- Đóng góp, xây dựng các công trình công cộng của làng xã như giao thông ấp, đường liên gia; kênh mương nội đồng...Có thể đóng góp bằng công lao động, tiền mặt, vật liệu, hiến đất…(Nếu đóng góp bằng tiền thì cần được cộng đồng bàn bạc quyết định, HĐND xã thông qua).
- Đóng góp tự nguyện và tài trợ từ các doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ, tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước.
Câu hỏi 10: Huy động nguồn vốn đầu tư của doanh nghiệp được hiểu như thế nào cho đúng ?
Trả lời: Vốn đầu tư của doanh nghiệp, HTX thể hiện trên các lĩnh vực:
- Đầu tư xây dựng các công trình công cộng có thu phí để thu hồi vốn, như: chợ, công trình cấp nước sạch cho cụm dân cư, thu dọn và chôn lấp rác thải, bến đò, bến phà…
- Đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến nông, thuỷ sản, như: kho hàng, trang trại chăn nuôi, xưởng sấy nông sản, nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi, …
- Đầu tư trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, cung cấp dịch vụ khuyến nông, tổ chức đào tạo và hướng dẫn nông dân tiếp cận kỹ thuật tiến tiến và tổ chức sản xuất giống cây, con ...
Câu hỏi 11: Người dân nông thôn có vai trò như thế nào trong xây dựng nông thôn mới và làm thế nào để phát huy vai trò của người dân nông thôn ?
Trả lời: Người dân nông thôn được xác định là chủ thể trong xây dựng nông thôn mới, vai trò của người dân nông thôn mới được thể hiện trên các mặt:
- Tham gia ý kiến vào đề án và quy hoạch xây dựng nông thôn mới của xã;
- Tham gia vào lựa chọn những công việc gì cần làm trước và việc gì làm sau để thiết thực với yêu cầu của người dân trong xã và phù hợp với khả năng, điều kiện của địa phương.
- Tham gia xây dựng các công trình ở địa phương để có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống và có điều kiện để tham gia đóng góp xây dựng nông thôn mới, do đó công trình nào người dân địa phương làm được thì để cho dân làm, không phải công trình nào cũng thuê các đơn vị thi công.
- Quyết định mức đóng góp trong xây dựng các công trình công cộng của xã, ấp.
- Cử đại diện (Ban giám sát) để tham gia quản lý và giám sát các công trình xây dựng của xã.
Để phát huy vai trò của người dân nông thôn cần phải tuyên truyền cho người dân hiểu về chương trình, hiểu về vai trò, nhiệm vụ của mình để chủ động tham gia, trước hết tham gia thực hiện những công việc có liên hệ trực tiếp đến mình và tham gia xây dựng các công trình công cộng theo phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm. Đồng thời chính quyền địa phương phải có cơ chế và tạo điều kiện thuận lợi để người dân nông thôn được thực hiện vai trò của mình.
Câu hỏi 12: Nhiệm vụ của người dân trong xây dựng xã nông thôn mới là gì ?
Trả lời: Người dân nông thôn được xác định là chủ thể trong xây dựng nông thôn mới, sự tự giác, tích cực tham gia của người dân là nhân tố quyết định sự thành công của chương trình. Mọi người đều có thể tham gia xây dựng nông thôn mới, các cháu bé học hành chăm ngoan, khoẻ mạnh, các cụ già vận động con, cháu thực hiện tốt nếp sống văn hoá ở cơ sở, chấp hành tốt pháp luật là đã tham gia xây dựng nông thôn mới. Nhiệm vụ của người dân nông thôn thể hiện ở các nội dung:
- Tuân thủ quy hoạch đã được phê duyệt trong xây dựng các công trình của hộ gia đình cũng như trong phát triển sản xuất.
- Tham gia cùng với Nhà nước, đoàn thể, doanh nghiệp trong việc xây dựng, bảo vệ các công trình giao thông của xã, ấp,
- Tham gia tổng vệ sinh theo phát động của chính quyền, đoàn thể; sử dụng nước sạch hợp vệ sinh, thu gom rác thải sinh hoạt theo quy định; chăm sóc sức khoẻ y tế ban đầu, giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng. Các cơ sở sản xuất kinh doanh phải tuân thủ các quy định về môi trường. Sử dụng điện an toàn, tham gia bảo vệ hành lang an toàn lưới điện, không tự ý câu nối điện bên ngoài đồng hồ …
- Đưa trẻ đến trường học mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học, cùng với nhà trường và xã hội trong việc giáo dục con em.
- Tham gia các hoạt động văn hoá, thể thao, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá tốt đẹp của dân tộc.
- Xây dựng nhà ở có diện tích, kết cấu, bố trí các công trình phục vụ nhu cầu tối thiểu như bếp, nhà vệ sinh,…đạt các quy định về nhà ở của Bộ Xây dựng và đúng quy hoạch dân cư nông thôn.
- Tham gia các lớp đào tạo nghề để tiếp thu và áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, liên kết sản xuất nhằm nâng cao thu nhập cho chính mình.
- Tham gia cùng chính quyền địa phương trong phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.
Câu hỏi 13: Xin cho biết các bước triển khai thực hiện chương trình ?
Trả lời: Việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới được thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1: Thành lập hệ thống quản lý, thực hiện chương trình.
- Bước 2: Tổ chức thông tin, tuyên truyền về thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (được thực hiện trong suốt quá trình triển khai thực hiện).
- Bước 3: Khảo sát đánh giá thực trạng nông thôn theo 19 tiêu chí.
- Bước 4: Xây dựng quy hoạch nông thôn mới của xã.
- Bước 5: Lập, phê duyệt đề án xây dựng nông thôn mới của xã.
- Bước 6: Tổ chức thực hiện đề án.
- Bước 7: Giám sát, đánh giá và báo cáo tình hình thực hiện Chương trình.
Trong thực tế do nội dung quy hoạch và đề án có mối liên hệ với nhau do đó để tranh thủ thời gian có thể tiến hành đồng thời để sau khi quy hoạch được phê duyệt thì chỉ cần bổ sung hoàn chỉnh đề án cho phù hợp với quy hoạch thì có thể phê duyệt được.
Câu hỏi 14: Hệ thống chỉ đạo, quản lý thực hiện chương trình được xây dựng như thế nào ?
Trả lời. Hệ thống tổ chức chỉ đạo, quản lý thực hiện chương trình được hình thành từ Trung ương tới cơ sở. Ban Chỉ đạo thực hiện chương trình ở Trung ương do Phó Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban; ở tỉnh, huyện do chủ tịch UBND cùng cấp làm trưởng ban, phó chủ tịch UBND làm phó trưởng ban thường trực; ở cấp xã do bí thư Đảng uỷ xã làm trưởng ban. Ngoài ra ở cấp xã còn có ban quản lý xây dựng nông thôn mới của xã và ban phát triển ấp.
Câu hỏi 15: Xin cho biết cơ cấu thành phần và nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã ?
Trả lời: Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã do Bí thư Đảng uỷ xã quyết định thành lập. Thành viên Ban Chỉ đạo hoạt động kiêm nhiệm với thành phần gồm: Bí thư Đảng uỷ xã làm Trưởng ban; Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã làm Phó Trưởng ban, kiêm Trưởng Ban Quản lý xã; Trưởng Khối vận xã làm Phó Trưởng ban phụ trách công tác tuyên truyền, vận động; lãnh đạo các đoàn thể chính trị - xã hội xã làm thành viên; Bí thư Chi bộ các ấp, thành viên. .
Nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo xã:
- Chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát tình hình triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.
- Tổ chức tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân về chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước về xây dựng nông thôn mới, nội dung, phương pháp và mục tiêu cần đạt của Chương trình xây dựng nông thôn mới để người dân hiểu rõ, đồng thuận tham gia và giám sát thực hiện.
- Chỉ đạo, kiểm tra, giám sát Ban Quản lý xã trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao như: lập quy hoạch, đề án, kế hoạch tổng thể và kế hoạch đầu tư hàng năm; quản lý và triển khai thực hiện các dự án, nội dung đầu tư xây dựng,…
- Xây dựng cơ chế phối hợp giữa tổ chức đảng, chính quyền, UBMTTQ và các đoàn thể nhân dân nhằm huy động cả hệ thống chính trị tham gia thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Câu hỏi 16: Ban quản lý xây dựng nông thôn mới ở xã có cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ như thế nào ?
Trả lời: Cơ cấu thành phần, nhiệm vụ và quyền hạn chủ yếu của Ban quản lý xã theo quy định cụ thể như sau:
- Về tổ chức: Ban quản lý xây dựng nông thôn mới xã (gọi tắt là Ban quản lý xã) do UBND xã quyết định thành lập. Chủ tịch UBND xã làm Trưởng ban; Phó Chủ tịch là Phó Trưởng ban, thành viên là một số công chức xã và trưởng ấp, hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm. Ban quản lý xã trực thuộc UBND xã, có tư cách pháp nhân, được mở tài khoản và sử dụng con dấu của UBND xã trong hoạt động giao dịch với các tổ chức, cá nhân liên quan theo quy định của pháp luật
- Nhiệm vụ và quyền hạn chủ yếu của Ban quản lý xã:
+ Ban quản lý xã là chủ đầu tư các dự án, nội dung xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã.
+ Tổ chức xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch tổng thể và kế hoạch đầu tư hàng năm xây dựng nông thôn mới của xã, lấy ý kiến các cộng đồng dân cư trong toàn xã và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
+ Tổ chức và tạo điều kiện cho cộng đồng tham gia thực hiện, giám sát các hoạt động thực thi các dự án đầu tư trên địa bàn xã.
+ Quản lý và triển khai thực hiện các dự án, nội dung bao gồm việc thực hiện các bước từ chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, nghiệm thu bàn giao và đưa dự án vào khai thác, sử dụng.
+ Được ký các hợp đồng kinh tế với các đơn vị có tư cách pháp nhân, cộng đồng hoặc cá nhân cung cấp các hàng hóa, xây lắp và dịch vụ để thực hiện các công trình, dự án đầu tư.
Đối với các công trình có yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi có trình độ chuyên môn mà Ban quản lý xã không đủ năng lực và không nhận làm chủ đầu tư, UBND xã có thể thuê một đơn vị/tổ chức có đủ năng lực quản lý để hỗ trợ hoặc chuyển cho UBND huyện làm chủ đầu tư, có sự tham gia của lãnh đạo Ban quản lý xã.
Câu hỏi 17: Xin cho biết thành phần và nhiệm vụ của ban phát triển ấp?
Trả lời: Để triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở ấp cần tiến hành thành lập Ban phát triển ấp.
- Ban phát triển ấp có các thành viên là những người có uy tín, trách nhiệm và năng lực tổ chức triển khai do cộng đồng ấp trực tiếp bầu và Chủ tịch UBND xã quyết định công nhận (gồm đại diện: lãnh đạo ấp, các đoàn thể chính trị và hội ở ấp và một số người có năng lực chuyên môn khác có liên quan đến xây dựng nông thôn mới).
- Ban phát triển ấp có các nhiệm vụ và quyền hạn chủ yếu sau đây:
+ Tổ chức họp dân để tuyên truyền, phổ biến cho người dân hiểu rõ về chủ trương, cơ chế chính sách, phương pháp; các quyền lợi và nghĩa vụ của người dân, cộng đồng ấp trong quá trình xây dựng nông thôn mới. Triệu tập các cuộc họp, tập huấn đối với người dân theo đề nghị của các cơ quan tư vấn, tổ chức hỗ trợ nâng cao năng lực của người dân và cộng đồng về phát triển nông thôn.
+ Tổ chức lấy ý kiến của người dân trong ấp tham gia góp ý vào quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới chung của xã theo yêu cầu của Ban quản lý xã.
+ Tổ chức xây dựng các công trình hạ tầng do Ban quản lý xã giao nằm trên địa bàn ấp (đường giao thông, đường điện; trường mầm non, nhà văn hóa ấp…).
+ Tổ chức vận động nhân dân tham gia phong trào thi đua cải tạo ao, vườn, chỉnh trang cổng ngõ, tường rào để có cảnh quan đẹp. Tổ chức hướng dẫn và quản lý vệ sinh môi trường trong ấp; cải tạo hệ thống tiêu, thoát nước; cải tạo, khôi phục các ao, hồ sinh thái; trồng cây xanh nơi công cộng, xử lý rác thải.
+ Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao, xây dựng nếp sống văn hóa trong phạm vi ấp và tham gia các phong trào thi đua do xã phát động.
+ Tổ chức các hoạt động hỗ trợ và giúp đỡ nhau phát triển kinh tế tăng thu nhập, giảm nghèo.
+ Tự giám sát cộng đồng các công trình xây dựng cơ bản trên địa bàn ấp. Thành lập các nhóm quản lý, vận hành và duy tu, bảo dưỡng các công trình sau khi nghiệm thu bàn giao.
+ Đảm bảo an ninh, trật tự; Xây dựng và tổ chức thực hiện hương ước, nội quy phát triển ấp.
Câu hỏi 18: Công tác tuyên truyền được thực hiện như thế nào ?
Trả lời: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để mọi cán bộ và người dân hiểu về tầm quan trọng của chương trình xây dựng nông thôn mới: đây là chương trình phát triển nông thôn toàn diện, bền vững với mục đích nâng cao nhanh cuộc sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn. Hiểu rõ vai trò của cộng đồng là chủ thể xây dựng nông thôn mới tại địa bàn, lấy nội lực là căn bản…, từ đó tự giác tham gia và sáng tạo trong tổ chức thực hiện.
- Nội dung tuyên truyền:
+ Những nội dung liên quan đến chương trình xây dựng nông thôn mới, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.
+ Phổ biến nội dung cơ bản quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới của xã; tuyên truyền vận động thực hiện những chương trình trọng tâm của xã trong từng năm; tuyên truyền, vận động trong thực hiện những công trình, dự án cụ thể.
+ Thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư” gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng dẫn của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
- Phương pháp tuyên truyền vận động.
+ Tổ chức các buổi phát thanh trong toàn xã (nhiều lần)
+ Nơi có điều kiện có thể tổ chức giới thiệu cho hội nghị đại biểu nhân dân từng ấp; hoặc lồng ghép với sinh hoạt các nội dung khác.
+ Lồng vào nội dung sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt của các tổ chức đoàn thể.
+ Đảng uỷ giao cho mỗi đoàn thể nhận thực hiện 1-2 nội dung trong Đề án xây dựng nông thôn mới của xã.
+ Mỗi đảng viên phải gương mẫu thực hiện tại hộ của mình, đồng thời phải phụ trách giúp đỡ một nhóm hộ nơi cư trú hoặc cụm dân cư khác thực hiện.
Câu hỏi 19: Xin cho biết mục tiêu, cách thức tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng nông thôn ?
Trả lời: Khảo sát đánh giá đúng hiện trạng nông thôn có ý nghĩa rất quan trọng trong việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã.
- Mục đích của đánh giá hiện trạng là làm cơ sở cho việc lập quy hoạch, xây dựng nội dung, kế hoạch thực hiện đề án nông thôn mới theo bộ tiêu chí về nông thôn mới.
- Việc khảo sát đánh giá hiện trạng phải đáp ứng yêu cầu và tổ chức thực hiện như sau:
+ Thành lập tổ khảo sát đánh giá: Thành phần gồm đại diện lãnh đạo UBND xã, cán bộ chuyên môn, đại diện một số ấp trong xã; mỗi ấp thành lập nhóm khảo sát (khoảng 5-6 người) để hỗ trợ cho tổ khảo sát xã thực hiện nhiệm vụ khảo sát, đánh giá thực trạng tại ấp đó.
+ Tổ chức nghiên cứu các văn bản hướng dẫn về đánh giá thực trạng nông thôn, lập kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ của tổ khảo sát đánh giá.
+ Tiến hành đánh giá thực trạng: Tổ khảo sát phối hợp với các nhóm ở các ấp tiến hành đo đạc, ước tính hoặc tính toán từng nội dung các tiêu chí.
+ Tổng hợp kết quả và xác định rõ thực trạng của xã so với yêu cầu của Bộ tiêu chí nông thôn mới như: Số tiêu chí đạt, mức đạt; những tiêu chí chưa đạt, mức đạt cụ thể từng chỉ tiêu của tiêu chí.
* Căn cứ 19 tiêu chí về nông thôn mới (Quyết định số: 484/QĐ-UBND.HC, ngày 18/6/2010, của UBND tỉnh Đồng Tháp và văn bản chỉnh sửa); Thông tư 54/2009/TT-BNN của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các hướng dẫn của các bộ ngành để đánh giá mức độ đạt được của từng tiêu chí. Cần tranh thủ sự hỗ trợ giúp đỡ của các ngành chuyên môn của huyện để đánh giá cho sát tình hình.
Câu hỏi 20: Một trong những nội dung cần triển khai sớm là quy hoạch, xin cho biết những nội dung liên quan đến công tác quy hoạch ?
Trả lời: Liên quan đến công tác quy hoạch có một số nội dung cơ bản sau:
a/- Quan điểm chỉ đạo chung về lập quy hoạch nông thôn mới cấp xã:
- Công tác quy hoạch phải đi trước một bước để làm cơ sở cho việc phê duyệt các chương trình, đề án đầu tư.
- Phải do xã làm là chính có sự chỉ đạo, hỗ trợ giúp đỡ của huyện, tỉnh và đơn vị tư vấn; người dân phải được tham gia ngay từ đầu, cán bộ xã, ấp phải chủ động đề xuất khi lập quy hoạch.
- Sau khi UBND cấp huyện phê duyệt phải công khai rộng rãi trong cộng đồng dân cư; đồng thời tăng cường sự giám sát của người dân trong thực hiện.
b/- Nội dung quy hoạch.
- Xây dựng quy hoạch tổng thể, thể hiện các nội dung:
+ Quy hoạch sử dụng đất bố trí dân cư và hạ tầng công cộng theo chuẩn nông thôn mới.
+ Quy hoạch sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (bao gồm: Trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, ngư nghiệp), đất cho sản xuất công nghiệp, dịch vụ và hạ tầng phục vụ sản xuất kèm theo.
Quy hoạch này được thực hiện theo Công văn số 488/SXD-KTQH.HTKT. ngày 8/8/2011, của Sở Xây dựng.
- Xây dựng quy hoạch chi tiết:
+ Khu dân cư và hạ tầng công cộng khu dân cư (chủ yếu là trung tâm xã);
+ Quy hoạch chi tiết khu sản xuất nông nghiệp kèm hạ tầng cho khu này, thực hiện theo Công văn số 662/SNN-ĐPNTM, ngày 27 tháng 7 năm 2011 của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn;
Trước mắt, tập trung hoàn thành quy hoạch chung, sau đó căn cứ vào yêu cầu thực tế của xã để từng bước hoàn thiện các quy hoạch chi tiết.
c/- Yêu cầu của quy hoạch:
- Quy hoạch hạ tầng (giao thông, thủy lợi, điện); Quy hoạch sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ của xã phải phù hợp với quy hoạch của vùng (huyện hoặc liên xã)
- Trên cơ sở các bản đồ thực trạng đã có (trong trường hợp không có bản đồ địa hình thì sử dụng bản đồ địa chính), căn cứ vào yêu cầu các quy chuẩn mới về hạ tầng (do các Bộ liên quan ban hành), yêu cầu mới về phát triển dân cư, phát triển công nghiệp, sản xuất nông nghiệp hàng hóa và hạ tầng phục vụ sản xuất … khi quy hoạch, phải điều chỉnh lại cho phù hợp.
d/- Quản lý quy hoạch:
- Đất quy hoạch các công trình hạ tầng (khu dân cư và khu sản xuất) sau khi được phê duyệt phải cắm mốc chỉ giới để quản lý nhằm tránh xâm hại. Có thể làm từng phần phù hợp với điều kiện kinh tế; khi có đủ nguồn lực thì làm đủ chuẩn.
- UBND xã xây dựng quy chế quản lý quy hoạch để đảm bảo xây dựng đúng quy hoạch, tránh lấn chiếm hoặc làm sai quy hoạch.
e/- Quản lý, thanh quyết toán kinh phí quy hoạch:
- Kinh phí quy hoạch do ngân sách nhà nước cấp.
- Quy hoạch nông thôn mới xã do UBND xã làm chủ đầu tư, có thể tự làm hoặc thuê tư vấn một số phần việc (xây dựng kế hoạch, lập và hướng dẫn biểu số liệu khảo sát, tổng hợp, vẽ bản đồ, viết thuyết minh quy hoạch…). Giao cho Ban quản lý xã trực tiếp làm một số phần việc (khảo sát, đo đạc; tổ chức lấy ý kiến nhân dân)
- Việc quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán kinh phí cho các nhiệm vụ dự án quy hoạch thực hiện theo Thông tư số 24/2008/TT-BTC ngày 14 tháng 3 năm 2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, sử dụng và thanh quyết toán kinh phí sự nghiệp kinh tế thực hiện các nhiệm vụ, dự án quy hoạch và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế (nếu có). UBND tỉnh Đồng Tháp có Công văn số 315/UBND-KTTH, ngày 22 tháng 7 năm 2011, về việc hướng dẫn sử dụng và quyết toán kinh phí lập quy hoạch xã nông thôn mới (đồng ý nội dung hướng dẫn tại công văn số 820/STC-ĐT ngày 21/6/2011 của Sở Tài chính).
Câu hỏi 21: Xin cho biết nội dung cơ bản, quy trình lập, thẩm định và phê duyệt đề án xây dựng nông thôn mới của xã ?
Trả lời:
a/- Nội dung cơ bản của Đề án xây dựng nông thôn mới của xã gồm:
- Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng theo 19 tiêu chí.
- Mục tiêu đề án là đạt được các tiêu chí của xã nông thôn mới.
- Danh mục các công trình, dự án nhằm đạt được từng tiêu chí, thứ tự ưu tiên. Tổng dự toán ngân sách thực hiện đề án, trong đó làm rõ nhu cầu vốn từ các nguồn cho từng công trình, dự án.
- Kế hoạch tổng thể và lộ trình thực hiện đề án (xác định cho từng công trình, dự án và nhu cầu vốn theo từng nguồn):
+ Cần phân rõ loại công việc, công trình: do xã tổ chức quản lý, giao cho ấp, giao cho hộ tự lo, giao cho các đoàn thể chính trị xã hội đảm nhận; công trình cần kêu gọi đầu tư.
+ Kế hoạch của xã được cộng đồng người dân trong xã tham gia ý kiến (có ít nhất 80% số hộ dân đồng thuận).
- Các giải pháp thực hiện đề án: Các giải pháp về vốn, về nguồn nhân lực, về kỹ thuật, về bảo vệ môi trường…
Đề cương, bố cục chi tiết đề án xây dựng nông thôn mới của xã đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hướng dẫn tại công văn số 656/SNN-ĐPNTM, ngày 26 tháng 7 năm 2011.
b/- Đề án xây dựng nông thôn mới của xã bắt buộc phải được người dân, cộng đồng và các đối tượng có liên quan khác tham gia, đóng góp ý kiến. Quy trình lấy ý kiến của cộng đồng nhân dân như sau:
Sau khi Ban quản lý xã dự thảo xong đề án (gồm cả danh mục các công trình, dự án và kế hoạch thực hiện), được công bố công khai tại trụ sở UBND xã và được chuyển cho các trưởng ấp để tổ chức họp với tất cả các hộ dân trong ấp, có sự tham gia của các đoàn thể xã hội để thảo luận lấy ý kiến đóng góp. Các ý kiến đóng góp được ghi thành biên bản và được chuyển tới Ban quản lý xã và HĐND xã. Trong vòng 15 ngày sau khi dự thảo đề án được công bố công khai và sau khi đã họp lấy ý kiến nhân dân, HĐND xã tổ chức cuộc họp nghe ý kiến đại diện các ấp, ý kiến giải trình, tiếp thu của Ban quản lý xã, trên cơ sở đó ban hành Nghị quyết thông qua đề án hoặc yêu cầu Ban quản lý xã chỉnh sửa một số nội dung cho phù hợp.
c/- Sau khi hoàn chỉnh đề án, trình UBND huyện thẩm định, phê duyệt. Sau khi được phê duyệt phải được công bố công khai cho nhân dân trong xã biết để thực hiện.
* Lưu ý: Trong lập đề án và quy hoạch, đối với các công trình hạ tầng công cộng của xã, ấp nếu còn sử dụng tốt nhưng chưa đạt chuẩn thì chỉ cần lập kế hoạch cải tạo, nâng cấp không nên xây mới. Đối với các công trình xây mới thì phải quy hoạch đạt chuẩn. Việc xây dựng phải tuỳ theo khả năng vốn để hoàn chỉnh dần nhưng khi quy hoạch phải đủ chuẩn để đảm bảo yêu cầu phát triển lâu dài.
Câu hỏi 22: Việc lập kế hoạch đầu tư thực hiện đề án xây dựng nông thôn mới của xã được thực hiện như thế nào ?
Trả lời:
a/- Về việc xây dựng kế hoạch:
- Việc xây dựng kế hoạch thực hiện đề án cho năm tới của xã cần phải có ý kiến tham gia của người dân và cộng đồng (được thực hiện như quy trình lấy ý kiến xây dựng đề án của xã). Danh mục công trình, dự án dự kiến ưu tiên đầu tư phải có trong danh mục công trình, dự án của đề án xây dựng nông thôn mới của xã.
- Sau khi được HĐND xã thông qua, Ban quản lý xã gửi kế hoạch của xã cho UBND huyện để tổng hợp, thẩm định và phê duyệt kế hoạch chung toàn huyện và gửi cho Tỉnh để phê duyệt kế hoạch chung và gửi cho bộ ngành Trung ương để tổng hợp, làm căn cứ bố trí vốn.
b/- Kế hoạch phân bổ vốn:
- Sau khi nhận được thông báo phân bổ của tỉnh, UBND huyện tập hợp các nguồn vốn được phân bổ (vốn của Chương trình, vốn ngân sách tỉnh, vốn ngân sách huyện, vốn từ các chương trình/dự án lồng ghép) và vốn tự huy động, phân bổ vốn cho từng xã.
- UBND xã chỉ đạo Ban quản lý nông thôn mới xã phân bổ vốn cho từng công trình, trình HĐND xã thông qua.
- Khung thời gian xây dựng kế hoạch nông thôn mới nên phù hợp với khung thời gian xây dựng kế hoạch kinh tế xã hội (hàng năm và 5 năm).
Câu hỏi 23: Xin cho biết cơ quan quyết định đầu tư và chủ đầu tư trong thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã ?
Trả lời: .
- UBND huyện là cấp quyết định đầu tư, phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật các công trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ trên 03 tỷ đồng trong tổng giá trị của công trình.
- UBND xã là cấp quyết định đầu tư, phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật các công trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ đến 03 tỷ đồng trong tổng giá trị của công trình.
- Chủ đầu tư các dự án xây dựng công trình cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã là Ban quản lý xây dựng nông thôn mới xã. Đối với các công trình có yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi có trình độ chuyên môn mà Ban quản lý xã không đủ năng lực và không nhận làm chủ đầu tư, UBND xã có thể thuê đơn vị/tổ chức có đủ năng lực quản lý để hỗ trợ hoặc chuyển cho UBND huyện làm chủ đầu tư, có sự tham gia của lãnh đạo Ban quản lý xã. Việc thuê đơn vị/tổ chức có đủ năng lực thực hiện theo các quy định hiện hành của Nhà nước.
Câu hỏi 24: Việc hỗ trợ từ ngân sách trung ương được xác định như thế nào?
Trả lời: Mức hỗ trợ của ngân sách trung ương được căn cứ vào tổng mức đầu tư hoặc dự toán được cấp có thẩm quyền phê duyệt; khi lập phải đúng theo quy định của cấp thẩm quyền như: Tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế, định mức, đơn giá của từng loại công trình.
Khuyến khích người dân, cộng đồng tự nguyện hiến đất để xây dựng các công trình hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn xã. Hạn chế việc sử dụng ngân sách nhà nước đền bù giải phóng mặt bằng để xây dựng các công trình hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn xã.
Câu hỏi 25: Xin cho biết quy trình lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật ( KTKT) xây dựng công trình ?
Trả lời: Việc lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo KTKT xây dựng công trình được thực hiện như sau:
a/- Lập báo cáo KTKT:
- Dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại các xã, ấp có thời gian thực hiện dưới 2 năm hoặc giá trị công trình đến 03 tỷ đồng, chủ đầu tư lập báo cáo KTKT (trường hợp chủ đầu tư không đủ năng lực mới thuê đơn vị tư vấn có tư cách pháp nhân thực hiện). Nội dung báo cáo KTKT xây dựng công trình bao gồm: Tên công trình, mục tiêu đầu tư, địa điểm xây dựng, quy mô kỹ thuật công trình, thời gian thi công, thời gian hoàn thành, nguồn vốn đầu tư và cơ chế huy động nguồn vốn, kèm theo thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán.
- Đối với các công trình có giá trị trên 03 tỷ đồng thì việc lập báo cáo KTKT, thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán phải do đơn vị có tư cách pháp nhân thực hiện.
- Kinh phí lập báo cáo KTKT được bố trí trong kế hoạch năm từ nguồn vốn ngân sách đầu tư cho công trình, dự án thuộc Chương trình xây dựng nông thôn mới.
b/- Thẩm định, phê duyệt báo cáo KTKT xây dựng công trình:
- Người quyết định đầu tư có trách nhiệm tổ chức thẩm định trước khi quyết định phê duyệt báo cáo KTKT dự án đầu tư.
+ Đối với dự án do huyện quyết định đầu tư, UBND huyện giao cơ quan chuyên môn tổ chức thẩm định báo cáo KTKT.
+ Đối với những công trình do UBND xã quyết định đầu tư: UBND xã tổ chức thẩm định báo cáo KTKT, các cơ quan chuyên môn của huyện có trách nhiệm hỗ trợ UBND xã trong quá trình thẩm định báo cáo KTKT.
- Thời gian thẩm định báo cáo KTKT dự án: Không quá 10 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ đối với các công trình thuộc đối tượng do UBND huyện quyết định đầu tư và không quá 07 ngày làm việc đối với các công trình do UBND xã quyết định đầu tư.
- Hồ sơ trình thẩm định và phê duyệt báo cáo KTKT:
+ Tờ trình xin phê duyệt dự án của Ban quản lý xã gồm các nội dung: Tên dự án, chủ đầu tư, mục tiêu đầu tư, quy mô và địa điểm xây dựng, tổng mức đầu tư, nguồn vốn đầu tư, phương án huy động vốn đầu tư, thời gian khởi công và hoàn thành, các nội dung khác (nếu thấy cần giải trình);
+ Báo cáo KTKT, thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán.
Trong quá trình chuẩn bị đầu tư chủ đầu tư, đơn vị tư vấn cần tiến hành lấy ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư về báo cáo KTKT, thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán các công trình cơ sở hạ tầng. Ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư phải được tổng hợp ghi thành biên bản là tài liệu bắt buộc trong hồ sơ trình cấp thẩm quyền thẩm định, phê duyệt báo cáo KTKT, thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán các công trình cơ sở hạ tầng.
Câu hỏi 26: Việc lựa chọn nhà thầu xây dựng các công trình hạ tầng của xã được thực hiện như thế nào ?
Trả lời: Việc lựa chọn nhà thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu xây dựng các công trình hạ tầng của xã được thực hiện như sau:
a/- Việc lựa chọn nhà thầu xây dựng thực hiện theo 3 hình thức:
- Giao cộng đồng dân cư ấp (những người hưởng lợi trực tiếp) tự thực hiện;
- Lựa chọn nhóm thợ, cá nhân trong xã có đủ năng lực để xây dựng;
- Lựa chọn nhà thầu thông qua hình thức đấu thầu (theo quy định hiện hành).
Khuyến khích thực hiện hình thức giao cộng đồng dân cư hưởng lợi trực tiếp từ công trình, nhóm thợ, cá nhân trong xã có đủ năng lực thực hiện xây dựng.
b/- Cách thức lựa chọn:
- Đối với hình thức giao cho cộng đồng dân cư ấp tự thực hiện:
+ Chủ đầu tư niêm yết thông báo công khai tại trụ sở UBND xã, nhà văn hoá ấp, chợ, họp dân và thông tin trên trạm truyền thanh của xã;
+ Trường hợp có nhiều nhóm cộng đồng cùng đăng ký tham gia thì chủ đầu tư tổ chức họp các nhóm đã đăng ký để công khai lựa chọn, dựa vào các tiêu chí giá cả, tiến độ và chất lượng để phê duyệt kết quả đấu thầu; thành phần mời tham gia họp gồm: Đại diện UBND xã, các đoàn thể, ban giám sát cộng đồng, trưởng ấp, đại diện cộng đồng dân cư tham gia dự thầu; nếu hết thời hạn thông báo (do chủ đầu tư quy định) chỉ có 01 nhóm cộng đồng tham gia thì chủ đầu tư giao cho nhóm đó thực hiện. Trường hợp không có nhóm cộng đồng tham gia thì chủ đầu tư lựa chọn một nhà thầu phù hợp để đàm phán, ký hợp đồng thực hiện.
- Đối với hình thức lựa chọn nhóm thợ, cá nhân trong xã có đủ năng lực để xây dựng:
+ Chủ đầu tư thông báo mời thầu trên hệ thống truyền thanh của xã, niêm yết tại trụ sở UBND xã, nhà văn hóa xã, đồng thời phổ biến cho các trưởng ấp để thông báo cho người dân được biết.
+ Chủ đầu tư (có đại diện cộng đồng dân cư trong xã) xây dựng hồ sơ mời thầu bao gồm các tiêu chuẩn đánh giá, tiêu chí để lựa chọn nhà thầu trình UBND xã phê duyệt. Tiêu chuẩn đánh giá phải phù hợp với yêu cầu tính chất của từng công trình cũng như điều kiện cụ thể của xã và ấp.
+ Các nhóm thợ, cá nhân có tối thiểu 10 ngày để chuẩn bị hồ sơ dự thầu gửi chủ đầu tư.
+ Sau khi hết hạn nhận hồ sơ dự thầu, chủ đầu tư tổ chức mở thầu đánh giá, lựa chọn nhóm thợ/tổ chức/cá nhân thi công. Thành phần mời tham gia đánh giá: Đại diện UBND xã, các đoàn thể, ban giám sát cộng đồng, trưởng ấp, đại diện nhóm thợ/cá nhân tham gia dự thầu sẽ xây dựng công trình. Trên cơ sở các tiêu chuẩn đánh giá đã được UBND xã phê duyệt, các đại diện tham gia họp để đánh giá và bỏ phiếu bầu chọn nhóm thợ, cá nhân có đủ năng lực để thi công. Kết quả cuộc họp được thư ký ghi vào biên bản họp, có chữ ký của các thành phần tham dự và trình UBND xã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.
+ Trong trường hợp nếu hết thời hạn quy định mà chỉ có một nhóm thợ/tổ chức/cá nhân tham gia dự thầu thì chủ đầu tư đàm phán và ký kết hợp đồng với nhóm thợ/tổ chức/cá nhân đó.
- Đối với hình thức lựa chọn nhà thầu thông qua hình thức đấu thầu thực hiện theo quy định hiện hành.
c/- Phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu xây dựng: Chủ tịch UBND xã phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thi công các gói thầu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trên cơ sở đề nghị của Ban quản lý xã.
Câu hỏi 27: Việc giám sát trong quá trình thi công và nghiệm thu, bàn giao công trình được thực hiện như thế nào?
Trả lời:
a/- Việc giám sát hoạt động xây dựng được thực hiện như sau:
- Tổ chức giám sát thi công công trình xây dựng bao gồm: Chủ đầu tư, tư vấn giám sát, giám sát tác giả và ban giám sát cộng đồng. Chủ đầu tư lựa chọn đơn vị tư vấn có đủ năng lực giám sát thi công. Trường hợp không có tổ chức tư vấn giám sát thi công theo quy định, tuỳ theo điều kiện cụ thể, chủ đầu tư tổ chức thực hiện giám sát thi công và chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
- Giám sát cộng đồng thực hiện theo Quyết định số 80/2005/QĐ-TTg ngày 14 tháng 5 năm 2005 của Thủ tướng Chính phủ về quy chế giám sát cộng đồng và Thông tư liên tịch số 04/2006/TTLT-KH&ĐT-UBTƯMTTQVN-TC ngày 04 tháng 12 năm 2006 của liên Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, UBMTTQ Việt Nam và Tài chính.
b/- Việc nghiệm thu, bàn giao, quản lý khai thác công trình được thực hiện như sau:
- Chủ đầu tư tổ chức nghiệm thu công trình hoàn thành, thành phần nghiệm thu gồm: Đại diện Ban quản lý xã; đại diện các đơn vị: Tư vấn thiết kế, thi công xây dựng, tư vấn giám sát; đại diện giám sát của chủ đầu tư, đại diện ban giám sát của xã và đại diện tổ chức, cá nhân quản lý sử dụng công trình.
- Sau khi nghiệm thu, chủ đầu tư phải bàn giao công trình và bàn giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu có liên quan đến công trình cho UBND xã để giao cho ấp, đơn vị, cá nhân có trách nhiệm quản lý sử dụng, bảo trì.
Câu hỏi 28: Tăng thu nhập cho người dân nông thôn là mục tiêu quan trọng của chương trình, vậy dự án hỗ trợ sản xuất được thực hiện như thế nào ?
Trả lời: Việc triển khai dự án hỗ trợ phát triển sản xuất và ngành nghề nông thôn được thực hiện như sau:
- Đối tượng hỗ trợ: Hộ gia đình, chủ trang trại, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn nông thôn.
- Nội dung thực hiện: Căn cứ quy hoạch xây dựng nông thôn mới và định hướng phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản và nhu cầu của người dân, các địa phương lựa chọn nội dung phù hợp, thiết thực có định hướng tới thị trường, có tính bền vững về thu nhập; không nhất thiết phải đầu tư thực hiện tất cả các nội dung ở cùng một địa bàn để tập trung nguồn vốn, tránh dàn trải. Nội dung cụ thể như sau:
+ Hỗ trợ các hoạt động khuyến nông giúp các hộ và tổ chức tiếp cận và ứng dụng kiến thức khoa học kỹ thuật để phát triển sản xuất và ngành nghề nông thôn.
+ Hỗ trợ xây dựng và phổ biến nhân rộng mô hình sản xuất mới và ngành nghề nông thôn, bao gồm: Hỗ trợ giống cây, con, phân bón, thức ăn, thuốc phòng trị bệnh, máy móc thiết bị, công cụ sản xuất, vật tư khác.
- Qui trình lập, phê duyệt kế hoạch đầu tư:
+ Căn cứ đề án xây dựng nông thôn mới xã, Ban quản lý xã phối hợp với trưởng ấp tổ chức họp dân (ấp hoặc liên ấp), tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa thông báo nội dung, đối tượng thụ hưởng, mức vốn hỗ trợ và các nguồn vốn được vay khác theo chính sách, thông tin thị trường, định hướng phát triển của xã để các hộ và tổ chức lựa chọn các sản phẩm nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp đề nghị hỗ trợ đầu tư, báo cáo nội dung đã được xác định với UBND xã để tổng hợp.
+ Ban quản lý xã tiến hành lập kế hoạch thực hiện hàng năm, 5 năm và dự toán chi tiết kèm theo trình UBND cấp huyện phê duyệt.
+ UBND cấp huyện tổng hợp kế hoạch hàng năm và 5 năm của các xã, thẩm định, phê duyệt và báo cáo UBND tỉnh.
+ UBND tỉnh hàng năm, căn cứ nguồn vốn trung ương giao và nguồn vốn địa phương, phân bổ vốn cho các huyện, xã.
- Việc quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán kinh phí thực hiện theo quy định hiện hành của Nhà nước.
